یاسین

چگونه دعا کنیم تا دعایمان مستجاب شود ؟

پاسخ :
اوّل) گفتن بسم الله
رسول خدا صلّی الله علیه و آله می‌فرمایند :
دعایی که با بسم الله الرّحمن الرّحیم شروع شود ، رد نمی‌شود .
دوّم) ستایش پروردگار
ـ امام علی علیه السلام فرمودند : پیش از درخواست حاجت ، باید خداوند را ستود و تمجید کرد .
سؤال کردند : چگونه تمجید کنیم ؟
فرمود بگویید :
یا مَنْ هُوَ اَقْرَبُ اِلَیَّ مِنْ حَبْلِ الوَرید ،‌ یا مَنْ‌یحولُ بَیْنَ المَرْءِ وَ قَلْبِه ،‌ یا مَنْ هُوَ بِالْمَنْظَرِ الاَعْلی ، ‌یا مَنْ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیء .
ای کسی که از رگ گردن به من نزدیک‌تر است . ‌ای کسی که میان انسان و دلش حائل می‌شود .‌ ای کسی که در بالاترین چشم انداز است . ‌ای کسی که مانند ندارد .
سوّم) صلوات بر محمّد و آل محمّد علیهم السلام
ـ امام علی علیه السلام می‌فرمایند :
هردعایی تا در آن صلوات بر محمّد و آل محمّدعلیهم السلام  نباشد ، از ورود به آسمان ممنوع است .
ـ امام صادق علیه السلام می‌فرمایند :
هرکس که از خداوند حاجتی طلب می‌کند ، ابتدا با صلوات آغاز نموده و بعد از ذکر حاجت باز هم صلوات بفرستد ؛ زیرا صلوات دعایی است که از خداوند پوشیده نمی‌ماند و خداوند کریم تر از آن است که آغاز و انجام آن را بپذیرد و وسط را واگذارد .
چهارم) استشفاء به صلحا و اولیای الهی
ـ از امام کاظم علیه السلام نقل است که فرمودند :
هرگاه حاجتی خواستی از خداوند طلب نمایی ، بگو :
اللّهمَّ إنّی أسئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلیٍ فَأنَّ لَهُما عِندَکَ شَأناً مِن الشَّأن .
خدایا ! به حقّ محمّد و علی علیهماالسّلام از تو مسئلت می‌کنم ؛ زیرا که آن دو را نزد تو منزلتی است .
ـ و در روایت دیگر در همان کتاب ، به آبروی محمّد و آل محمّد علیهم السلام آمده است .
پنجم) اقرار به معاصی
ـ امام صادق علیه السلام می‌فرمایند :
در دعا ابتدا باید خداوند را ستود ، سپس به گناهان اعتراف نمود و بعد حوائج را مسئلت کرد .
ششم) تضرّع و ابتهال
ـ اندرز خداوند متعال به حضرت عیسی علي نبيّنا و آله و عليه السّلام :
ای عیسی ! مرا چون شخص اندوهگین و در حال غرق که فریادرسی ندارد ، بخوان ، مرا جز با خواری و زاری و خلوص مخوان ، که هرگاه با چنین حالی مرا بخوانی ، اجابتت می‌کنم .
ـ امام حسین علیه السلام در حالات دعاکردن رسول خدا صلّی الله علیه و آله می‌فرمایند :
در هنگام ابتهال (به زاری دعاکردن) و دعا ، مانند بینوایی که غذا می‌طلبد ، دستانش را بالا می‌بُرد .8
هفتم) به جا آوردن دو رکعت نماز
رسول خدا صلّی الله علیه و آله می‌فرمایند :
هرکه درست وضو بگیرد و دو رکعت نمـاز بگذارد و رکـوع و سجـود آن‌ها را کامل به جا آورد ، سپس سلام گوید و خدای عزّوجل و رسول خدا صلّی الله علیه و آله را مدح کند و آن گاه حاجتش را بخواهد ، هرآینه به جا خواهش کرده و هرکه به جا طلب خیر و خوبی کند ، نومید برنگردد .
ـ امام جعفرصادق علیه السلام فرموده است :
روزی مردی وارد مسجد شد و دو رکعت نماز خواند و سپس از خداوند درخواست حوائج خود کرد . رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند :
‌این بنده زود حوائج خود را مسئلت کرد .
مرد دیگری آمد ، بعد از دو رکعت نماز ، خدای عزّوجل را ثنا گفت و بر پیامبرش و خاندان او درود فرستاد .
پیامبر صلّی الله علیه و آله فرمودند : بخواه که به تو داده می‌شود .
هشتم) قرآن خواندن
امام حسن مجتبی علیه السلام می‌فرمایند :
کسی که قرآن بخواند ، دعایش دیر‌ یا زود مستجاب می‌شود .
نهم) کوچک نشمردن هیچ دعایی
ـ امام علی علیه السلام می‌فرمایند :
خدای متعال اجابت خود را در دلِ دعا پنهان کرده است . پس هیچ دعایی را خرد و ناچیز مشمار ؛ زیرا چه بسا که (در آینده) اجابت شود و تو ندانی .
دهم) زیاد نشمردن خواسته
ـ رسول خدا صلّی الله علیه و آله می‌فرمایند :
خداوند عزّوجل به‌ یکی از پیامبرانش وحی فرمود که :
اگر اهل هفت آسمان و زمین همگی از من خواهشی کنند و خواهش ‌یکایک آنان را برآورم ، به اندازه‌ی پر پشه ‌ای از ملک من کم نشود . چگونه کم شود از ملکی که من سرپرست و خداوندگار آنم ؟
یازدهم) دعا در زمان‌ها و مکان‌های مناسب
ـ پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرموده اند :
برترین زمان برای دعا ، وقت سحر است و‌ حضرت یعقوب علیه السلام هم ، دعا کردن برای فرزندان را به زمان سحر شب جمعه موکول کردند و فرمودند :
سَوفَ اَستَغفِرُ لَکُم رَبّی .
به زودی از پروردگار برای شما آمرزش می‌خواهم .
ـ امام صادق علیه السلام فرموده‌اند :
در سه زمان دعا محجوب نمی‌ماند :
1ـ بعد از ادای فریضه .
2ـ به هنگام بارش باران .
3ـ هنگام پدیدارشدن نشانه‌ای از اعجاز خداوند .
جدّ ما امیرالمؤمنین علیه السلام در خانه اش ، اتاقی را مخصوص نماز شب قرار داده بود . وقتی ‌یکی از کودکانش بیدار می‌شد ، او را به همراه خود به اتاق می‌برد و مشغول نماز شب می‌شد .
ـ از امام سجّاد علیه السلام پرسیدند : چرا شب زنده داران صورتی زیباتر از صورت دیگران دارند ؟
فرمودند : چون آنان با خدای خویش خلوت کرده اند ، خداوند از نور خود بر چهره‌ی آنان تابانده است .
دوازدهم) حسن ظنّ به خداوند
ـ از امام صادق علیه السلام منقول است :
هـرگاه دعـا می‌کنـی ، بـا دل(به خدا) روی آر و چـنین پندار کـه حاجت و خواسته‌ی تو بر در خانه است .
سیزدهم) اصرار ، الحاح ، پافشاری بر دعا
ـ امام باقر علیه السلام می‌فرمایند :
به خداوند سوگند ، هیچ بنده‌ی مؤمنی در حاجت خود به درگاه خداوند اصرار و پافشاری نکند ، مگر ‌این که حاجت خود را بگیرد.
چهاردهم) دعا در پنهان و آشکار
بعضی از ادعیه تأثیر اجتماعی ندارد و لذا در شرع مقدّس تأکید بر تنهایی خواندن آن شده است ، مثل دعا و نماز در دل شب که باید به صورت پنهانی باشد .
ـ رسول خدا صلّی الله علیه و آله می‌فرمایند :
یک دعای پنهانی برابر است با هفتاد دعای آشکار .
ولی بعضی از ادعیه اثر اجتماعی زیادی دارد ؛ در آن مواقع هرچه  جمعيّت بیشتـری گردهم آیند ، از فضیلت بیشتری برخوردار است ، مـانند مراسم‌هایی که در مساجد و محافل مذهبی برگزار می‌شود .
ـ امام صادق علیه السلام می‌فرمایند :
هیچ گاه چهار نفر با هم جمع نشدند و دعایی نکردند ، مگر آن که برآورده شد .
پانزدهم) دعا برای دیگران
ـ پیامبر اعظم صلّی الله علیه و آله فرموده‌اند :
هرگاه ‌یک نفر دعا می‌کند ، برای همه دعا کند ؛ زیرا ‌این دعا به اجابت نزدیک‌تر است . کسی که پیش از دعا کردن برای خود ، برای چهل نفر از برادرانش دعا کند ، آن دعا در حقّ آنان و در حقّ خودش مستجاب شود .
ـ خداوند به موسي علي نبيّنا و آله و عليه السّلام وحي فرمود :
با دهاني كه پاك است و گناه نكرده‌اي ، مرا بخوان و دعا كن !
عرض كرد :
چنين دهاني ندارم ! (البتّه منظور ايشان ترك اولي بوده والاّ رسولان خدا كه گناه نمي كنند .)
فرمود : تو به وسيله‌ي دهان ديگران گناه نكرده اي ؛ با دهان ديگران مرا بخوان ! يعني به گونه‌اي رفتار كن تا مردم شب و روز تو را دعا كنند . (یعنی وقتی دیگران برای شما دعا می‌کنند ، شما با زبانی دعا شده‌اید که با آن زبان گناه نکرده‌اید . فتأمّل !)
شانزدهم) به مصلحت الهی ، راضی بودن
ـ امام علی علیه السلام می‌فرمایند :
خداوند از عرش ندا داد و فرمود :
ای بندگان من !
از آن چه به شما دستور داده‌ام ، فرمان برید و به من نیاموزید که چه چیز به مصلحت شماست ؛ زیرا من به آن داناترم و آن چه را صلاح شماست ، از شما دریغ نمی‌کنم .
هفدهم) دعای خالص
ـ حضرت زهرا  سلام الله علیها فرموده‌اند :
هرکس ، عبادت ناب و خالصانه‌ی خود را به درگاه خداوند ببرد ، خداوند بهترین کاری را که صلاح اوست ، برایش فرو فرستد .
ـ شخصی خدمت امیرالمؤمنین علی علیه السلام آمد و عرض‌کرد :
من از خدا حاجتی را می‌خواهم ولی جوابی نشنیده‌ام ، چرا ؟
حضرت علیه السلام فرمودند :
همانا دعا كننده را چهار خصلت است :
1ـ اخلاص باطنی
2ـ حضور نیّت (قلب)
3ـ شناخت وسیله
4ـ انصاف داشتن در خواسته
آیا تو با آگاهی از ‌این چهارنکته دعا می‌کنی ؟
عرض کرد : خیر !
حضرت علیه السلام فرمودند : پس از ‌این به بعد ‌این چهارنکته را در دعا مورد توجّه قرار بده !
هجدهم) به غیر خداوند امید نداشتن
ـ امام صادق علیه السلام می‌فرمایند :
هرگاه‌یکی از شما بخواهد که هرچه از خداوند طلب کند ، به او بدهد ، باید از همه‌ی مردم چشم امید برکند و به جز به خدا امید نبندد . پس چون خدای عزّوجل بداند که او غیر از امید به خداوند به کسی امید ندارد ، عطایایی برایش در نظر گیرد و بدهد .
ـ کریم اهل بیت امام مجتبی علیه السلام می‌فرمایند :
کسی که در دل خود جز خشنودی خداوند چیزی راه ندهد ، من هم ضامنم
که پروردگار عالم دعایش را اجابت فرماید .
نوزدهم) اطاعت از فرمان الهی
ـ ابو حمزه می‌گوید :
خداوند سبحان به داوود علي نبيّنا و آله و عليه السّلام وحی فرمود :
ای داوود ! هیچ بنده‌ای نیست که از فرمان من اطاعت نماید ، مگر آن که خواسته‌ی او را پیش از آن که مطرح کند ، برآورده سازم و پیش از آن که مرا بخواند ، او را پاسخ دهم .
بیستم) بلند همّتی در درخواست حوائج
ـ امیرالمؤمنین علیه السلام در وصیّت به امام حسن علیه السلام فرمودند :
از خداوند چیزی را بخواه که جمال و نیکیش برایت بماند و وبال و آزارش از تو دور ماند . مال و ثروت برای تو نمی‌ماند و تو نیز برای آن نخواهی ماند .
حکایت عاشقی ، ج 2 ، ص 206 – 224 ، حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا حاتم پوری کرمانی